“De oorlog is de winterslaap voor de cultuur”
Friedrich Nietzsche
Met het aanbreken van de meteorologische winter weten we dat het kouder wordt. Hoe koud is de grote vraag, die zelfs weermannen niet verder dan een paar dagen vooruit nauwkeurig kunnen voorspellen. Vermogensbeheerders staan aan de andere kant van het spectrum. Op korte termijn laten beurskoersen zich niet voorspellen, maar op de lange termijn komen rendementsverwachtingen doorgaans uit. Het weer en vermogensbeheer, wat heeft dat met elkaar te maken, zult u zich afvragen. Dezer dagen wordt het sentiment op de financiële markten, vooral in Europa, wel degelijk beïnvloed door de temperatuur. Gelukkig kan Poetin de windrichting niet bepalen, want dan zou hij Russische kou deze kant opblazen. …. Dankzij de milde herfst, daalden de Europese energieprijzen afgelopen maand. Hierdoor viel de inflatie in de eurozone lager uit dan in de vorige maand en lager dan verwacht. Met 10,0% is de geldontwaarding nog steeds hoog, maar de piek lijkt voorlopig achter ons te liggen, hetzelfde geldt voor de inflatie in de Verenigde Staten. Hierdoor verbeterde het miserabele sentiment op de beurs. Aandelen stegen en dat was voor de tweede maand op een rij, een novum in 2022! In Grafiek 1 vindt u de dit jaar behaalde maandrendementen van onze vaderlandse AEX Index. Ook obligaties stegen afgelopen maand, dat kwam dit jaar slechts één keer eerder voor. In het vervolg van deze Strategiebrief vertellen wij hoe we tegen de laatste ontwikkelingen aankijken en waarom wij het verbeterde sentiment aangrepen om het risico in de door ons beheerde portefeuilles wat te reduceren.
Piek
Dat de inflatie in de eurozone lager uitviel dan verwacht, kwam door de lagere gas- en olieprijzen in november. De reden voor de prijsstijging van gas en olie is bekend en daarom juichen wij niet te vroeg. Een strenge winter, oorlogswendingen en de aangekondigde stop op het verschepen van olie van Rusland naar Europa kunnen de recente prijsdalingen een halt toeroepen. Bovendien stegen andere onderdelen van het mandje dat het Europese statistiekbureau Eurostat gebruikt voor het berekenen van de inflatie, wel meer dan de maand ervoor. Voedsel, alcoholische dranken en tabak waren 13,6% duurder dan een jaar eerder. Het wordt tijdens de kerstdagen kiezen tussen de kachel en een borrel.
Eén lagere inflatieprint maakt nog geen zomer. De ECB zal voorlopig doorgaan met het verhogen van haar beleidsrente, maar wellicht zijn er minder stappen nodig dan eerder gedacht. Die gedachte zorgde voor opluchting op de financiële markten. Ook de mogelijke versoepeling van het Chinese zero-covid beleid droeg bij aan de sentimentsverbetering. Voorts kondigde de Chinese overheid een plan aan om de vastgoedsector uit het slop te trekken. Een groeiversnelling van de Chinese economie zou een impuls aan de wereldwijde groeivooruitzichten geven. Dit zagen we in november terug in de grondstoffenprijzen, die stegen. Aandelen van ondernemingen actief in de grondstoffensector stegen met maar liefst 15,5%. De grondstoffensector is de grootste overweging binnen het aandelendeel van de meeste door ons beheerde portefeuilles, dus we profiteerden volop!
Winstmarges onder druk
De druk lijkt enigszins van de inflatieketel, maar het is nog te vroeg voor centrale bankiers om op hun lauweren te kunnen rusten. Waar inflatie het beleggingsthema van 2022 was, is voor ons de zorg om de economische groei het thema voor 2023. De effecten van monetair beleid werken met een vertraging van 6-12 maanden door in de economie. Financieringslasten voor consumenten en ondernemingen zijn gestegen, waardoor het huishoudboekje en de bedrijfsbalans er anders uit komen te zien. Dit jaar zijn veel grote beursgenoteerde ondernemingen er goed in geslaagd de gestegen kosten door te berekenen, maar hier zit een grens aan. In Grafiek 2 is te zien dat de winstmarges iets zijn afgenomen, maar zich historisch nog steeds op een hoog niveau bevinden.
De stand van de kapitaalmarktrente is ook van vitaal belang voor alle andere beleggingscategorieën. Zowel de hypotheekrente, de disconteringsvoet waartegen bedrijfswinsten worden gewaardeerd als de koers van termijncontracten, allen hangen af van de kapitaalmarktrente. Een tijd lang was het makkelijk rekenen met nul of negatieve tarieven, maar daar kwam in 2022 verandering in. Het effect daarvan op de financiële markten is af te lezen in Tabel 1. Alleen olie en goud hielden, gemeten in euro, het hoofd boven water. Olie profiteerde van de sancties die aan de Russische olie-export werden opgelegd. Goud vervulde haar rol van schuilplek. In valutaland was de dollar de vluchthaven. Bovendien profiteerde de greenback van de rentestijgingen door de Federal Reserve. Opvallend in Tabel 1 is dat obligaties het nog slechter deden dan aandelen. Onze Optimale Mix begon het jaar met een forse onderweging in vastrentende waarden. Een type obligatie dat wij echter wel aantrekkelijk vonden, de inflatie-geïndexeerde obligatie, biedt namelijk protectie tegen de hardnekkig hoge inflatie. Daarnaast hadden wij het afgelopen jaar alternatieve beleggingen als edelmetalen en hedge funds in portefeuille. Deze actieve tactische zet betaalde zich uit in 2022. Ook het accent op grondstoffen en energie gerelateerde aandelen droeg bij aan het positieve relatieve rendement.
Ontwikkelingen Maatwerk
De inflatiezorgen die beleggingsjaar 2022 zo kenmerken, maken langzaamaan plaats voor zorgen over de economische groei in 2023. De renteverhogingen die centrale banken doorvoerden om de inflatie te beteugelen, werken met vertraging door in het huishoudboekje van consumenten en in de winstgevendheid van ondernemingen. In welke mate de economie zal vertragen, lijkt het beleggingsthema voor 2023. Hoe de winsten van het bedrijfsleven hierdoor geraakt worden is de vraag die ons bezighoudt. Wij grepen de sentimentsverbetering van de afgelopen maand aan om het aandelengewicht in uw portefeuille af te bouwen. Ondanks dat de inflatie en de kapitaalmarktrente voorlopig gepiekt lijken te hebben, achten wij het prudent het risico in uw portefeuille te reduceren. Via het verkleinen van de positie in de iShares Core S&P500 UCITS ETF verlaagden we het aandelengewicht in de portefeuille. Met de Amerikaanse S&P 500 Index op 4.000, dichtbij het 200 daags gemiddelde, kozen we een technisch/psychologisch niveau waar opnieuw neerwaartse krachten zouden kunnen ontstaan.
Ontwikkelingen Optimix Duurzaam
De inflatiezorgen die beleggingsjaar 2022 zo kenmerken, maken langzaamaan plaats voor zorgen over de economische groei in 2023. De renteverhogingen die centrale banken doorvoerden om de inflatie te beteugelen, werken met vertraging door in het huishoudboekje van consumenten en in de winstgevendheid van ondernemingen. In welke mate de economie zal vertragen, lijkt het beleggingsthema voor 2023. Hoe de winsten van het bedrijfsleven hierdoor geraakt worden is de vraag die ons bezighoudt. Wij grepen de sentimentsverbetering van de afgelopen maand aan om het aandelengewicht in uw portefeuille af te bouwen. Ondanks dat de inflatie en de kapitaalmarktrente voorlopig gepiekt lijken te hebben, achten wij het prudent het risico in uw portefeuille te reduceren. Via het verkleinen van de positie in de iShares MSCI USA SRI UCITS ETF verlaagden we het aandelengewicht in de portefeuille. Met de Amerikaanse S&P 500 Index op 4.000, dichtbij het 200 daags gemiddelde, kozen we een technisch/psychologisch niveau waar opnieuw neerwaartse krachten zouden kunnen ontstaan.