“A man I do not trust could not get money from me on all the bonds in Christendom. I think that is the fundamental basis of business.”
John Pierpont Morgan
Ogenschijnlijk gebeurde er vrijwel niets op de financiële markten in april. De koersbewegingen zijn alleen met het spreekwoordelijke vergrootglas zichtbaar. De beweeglijkheid (VIX) op de aandelenmarkt daalde afgelopen maand naar het laagste niveau sinds oktober 2021. Aandelenkoersen daalden wereldwijd per saldo met 0,2% en de Europese obligatie index daalde met 0,1%. Als we inzoomen op deze rendementen zien we dat bedrijfsobligaties (+0,4%) het beter deden dan staatsobligaties (-0,5%) en dat de aandelen uit de opkomende markten (-2,6%) minder presteerden dan Amerikaanse (+0,1%) en Europese aandelen (+2,6%), allen gemeten in euro. De aandelen in de opkomende markten ondervonden hinder van dalende grondstoffenprijzen. Door de overweging naar grondstoffen en de opkomende markten beleefde onze Optimale Mix een relatief mindere maand. De beperkte koersuitslagen verhullen echter dat er afgelopen maand op economisch en politiek vlak veel gebeurde. Inflatie, rentebesluiten, recessievrees, omvallende banken, het naderende schuldplafond in de Verenigde Staten en de aanhoudende oorlog in Oekraïne met alle daaraan verbonden machtspolitiek om maar wat te noemen. Een goed gespreide beleggingsportefeuille bevat ook posities die floreren bij oplopende spanningen. Daarom is het de hoogste tijd om eens stil te staan bij goud. Dit edelmetaal verdient, zeker nu, een plek in de meeste door ons beheerde portefeuilles.
Goud is luxe
Sinds in China de coronamaatregelen zijn versoepeld, is het maatschappelijk en economisch verkeer daar weer op gang gekomen. Net zoals toen bij ons alles weer heropende, gaan de Chinezen er weer op uit en laten het geld rollen. Een goede manier om daarvan te profiteren is onze belegging in grondstoffen. Een hele andere sector die profiteert van de Chinese consumptiedrang is die van de luxewaren. Nuiedereen weer de straat op mag kan ook de blingbling van bijvoorbeeld Louis Vuitton en Tiffany weer gezien worden. Het aandeel van moederbedrijf LVHM steeg dit jaar dientengevolge al met 29% en bereikte als eerste Europese beursgenoteerde onderneming een marktkapitalisatie van $ 500 miljard. Daarmee staat het Franse luxewarenhuis op de tiende plek van meeste waardevolle beursgenoteerde ondernemingen. De Amerikaans getinte lijst wordt trouwens aangevoerd door Apple (markkapitalisatie van $ 2.680 miljard). De Chinese vraag naar luxe goederen en juwelen is overigens niet de reden dat wij goud aantrekkelijk vinden, wat dan wel?
Goud is geen overbodige luxe
Centrale banken houden, ook nadat de gouden standaard (in 1971) vaarwel werd gezegd, een deel van hun reserves aan in de vorm van goud. Het is daarmee naast de Amerikaanse dollar een wijdverbreid oppotmiddel van deviezen. Echter, sinds de Russische dollartegoeden ter waarde van $ 300 miljard zijn bevroren, wordt de greenback een stuk minder veilig geacht door landen die de Amerikanen niet als amicaal beschouwen. De centrale banken van China, Turkije, Brazilië en India kopen sindsdien meer goud, terwijl de voorraad Amerikaanse staatsobligaties wordt afgebouwd. In Grafiek 1 is de hoeveelheid goud die door centrale banken wereldwijd wordt opgekocht afgebeeld. Deze trend verhoogt de vraag naar het edelmetaal.
Naast de geopolitieke verschuivingen is ook de inflatietrend een pré voor goud. De geldontwaarding ligt boven het niveau van de beleidsrente van de Federal Reserve en de ECB, dit betekent dat het reële rendement (nominale rente minus inflatie) op spaarproducten negatief is. Dit vormt een impuls voor goud. De Federal Reserve is al verder op het pad van monetair verkrappen dan de ECB. Naar verwachting zal de ECB haar beleidsrente vanaf nu meer verhogen dan haar Amerikaanse evenknie. Daardoor zal het renteverschil tussen de euro en de dollar afnemen. Hierdoor zou de dollar dus kunnen verzwakken ten opzichte van de euro. Over het algemeen is een zwakkere dollar eveneens een stimulans voor de goudprijs. In Grafiek 2 is te zien dat de euro recent inderdaad aan kracht heeft gewonnen in vergelijking met de dollar (rechter-as) en dat de goudprijs (linker-as) stijgt.
Inmiddels heeft één op de tien landen ter wereld te maken met Amerikaanse sancties. Een groeiende groep landen maakt daarom afspraken om onderling niet standaard meer in dollars af te rekenen. Deze landen, onder aanvoering van China en Rusland, willen minder afhankelijk worden van de dollar. In 2022 werd 88% van het internationale betalingsverkeer uitgevoerd in dollars en 47% van de grensoverschrijdende bankleningen is in dollars (bron: Bank for International settlements, BIS). Voorlopig is de rol van de dollar dus nog groot. De trend lijkt echter niet positief te zijn voor de Amerikaanse munt.
Schuldplafond
Een regelmatig terugkerend probleem voor de Amerikaanse overheidsfinanciën is het bereiken van de leenlimiet. Door tegenvallende belastinginkomsten zou de Amerikaanse schatkist (treasury) 1 juni aanstaande al leeg zijn. Dit betekent dat overheidsdiensten moeten sluiten en ambtenarensalarissen niet uitbetaald kunnen worden. Republikeinen en Democraten gaan dan onderhandelen over de voorwaarden voor het ophogen van het schuldplafond, meestal loopt dit met een sisser af. De huidige politieke verdeeldheid in de Verenigde Staten zou dit keer wel voor een lange strijd kunnen zorgen. Dit komt nooit gelegen, maar nu de Amerikaanse economie al tekenen van afkoeling vertoont, is de timing helemaal beroerd.
Sinds de financiële crisis van 2008-2009 hebben de meeste burgers en bedrijven het huishoudboekje beter op orde, maar dat kan van overheden niet gezegd worden. Nu de (kapitaalmarkt)rente is opgelopen en lenen niet meer gratis is, zullen overheden minder kwistig met geld moeten omgaan. Onlangs lazen we dat de Nederlandse overheid dit jaar 9 miljard euro meer kwijt zal zijn aan rentelasten over de staatsschuld. Dat is nog niets vergeleken met de Amerikaanse cijfers. In de afgelopen 20 jaar is de staatsschuld in verhouding tot het bruto binnenlands product (BBP) opgelopen van 60% naar 130%. In 2027 zal de staatsschuld nog verder gestegen zijn van $ 32.000.000.000.000 naar $ 44.000.000.000.000, oftewel 150% van het Amerikaanse BBP. Deze trend draagt evenmin bij aan het vertrouwen in de dollar. Om de Amerikanen toch nog iets van troost mee te geven, de belastinginkomsten van de overheid behoren tot de laagste in de westerse wereld (33% van het BBP, Nederland circa 45%, bron: BCA), dus er is nog wat te halen.
Goudklomp breekt niet
Wij verwachten dat goud profiteert van de geopolitieke spanningen waar we voorlopig nog niet van verlost zullen zijn. Ook de hardnekkige inflatie en de ‘inhaalslag’ van de ECB, maar wellicht in een later stadium ook andere vooraanstaande centrale banken, zoals de Bank of Japan, kunnen de dollar verzwakken en de goudprijs doen oplopen. Het schuldplafond in de Verenigde Staten dat nu echt in zicht komt, gekoppeld aan de chaotische politieke situatie aldaar kan beleggers eveneens naar de veilige goudhaven doen vluchten. Toch is de dollar nog steeds dé wereldvaluta en zullen veel opkomende landen in Afrika en Zuid-Amerika de munt als stabieler dan hun eigen valuta zien. De rol van de dollar op het wereldtoneel is dus zeker niet uitgespeeld, maar er wordt aan geknabbeld. Wij verwachten dan ook een zwakkere dollar de komende tijd. Hier hebben we op ingespeeld door het gewicht van Amerikaanse aandelen te verlagen. Voorts biedt goud een mooie bescherming in onzekere tijden en daarom hebben wij een mooie plek ingeruimd voor een goudklomp in uw portefeuille!
Ontwikkelingen Optimix Maatwerk
Wij hebben binnen de aandelencomponent van uw portefeuille enkele accenten verschoven. Door de verkoop van Vanguard Mega Cap Growth ETF en de afbouw van iShares Core S&P 500 UCITS ETF nam het gewicht van Amerikaanse aandelen af. De Amerikaanse aandelenmarkt wordt gekenmerkt door groeiaandelen, welke het bij een hoge inflatie en rente relatief minder doen, ook zijn wij minder positief op de Amerikaanse dollar. De opbrengst van deze verkopen belegden wij in twee fondsen. Met de aankoop van Lyxor Stoxx 600 Europe Oil & Gas UCITS ETF spelen wij in op de recente ontwikkelingen in de oliemarkt. Na de recente verlaging door OPEC van het olieaanbod met 1,2 miljoen vaten per dag, werd duidelijk dat de olieprijs waarschijnlijk een bodem bereikt heeft en een nieuwe opwaartse prijstrend in het verschiet ligt. Derhalve was dit een koopmoment voor energieaandelen. Voorts is door problemen met Rusland en andere geopolitieke dynamiek het risico op toekomstige tegenvallers aan de aanbodzijde van de oliemarkt relatief groot. Het andere deel van de verkoopopbrengst werd aangewend om de positie in Optimix Emerging Markets Fund op te hogen. De vooruitzichten voor opkomende markten en met name China, zijn het komende jaar gunstig. Voor China lijkt het in veel opzichten op de situatie in het westen in 2021; heropening van de economie en veel uitgestelde vraag. Waarderingen zijn laag en de zwakkere dollar is een rugwind.
Ontwikkelingen Optimix Duurzaam
De duurzame strategieën maakten in april een pasje op de plaats. Aandelen van ondernemingen die bezig zijn met verduurzaming presteerden minder goed dan de brede aandelenmarkt. Ook aandelen van kleine en middelgrote beursgenoteerde ondernemingen waar Optimix Duurzaam een voorkeur voor heeft, bleven achter. Een goed gespreide portefeuille is echter niet afhankelijk van één paard om te kar te trekken. De belegging in platina steeg afgelopen maand, gemeten in euro, met 6,2%. Ook de beleggingen in hoogrenderende bedrijfsobligaties noteerden een plusje. Ondanks de relatief mindere maand blijven wij onverminderd enthousiast over de lange termijn vooruitzichten voor beleggingen die gericht zijn op de verduurzamingstrend.
